Dựa trên các quy định hiện hành, chủ yếu là Thông tư 39/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính, các loại hình doanh nghiệp phải thực hiện báo cáo quyết toán hải quan sau đây:
1. Doanh Nghiệp Sản Xuất Xuất Khẩu (SXXK)
Đây là loại hình doanh nghiệp phổ biến nhất phải thực hiện báo cáo quyết toán.
Bản chất hoạt động: Doanh nghiệp SXXK nhập khẩu nguyên liệu, vật tư từ nước ngoài hoặc từ các nguồn trong nước để sản xuất ra sản phẩm và sau đó xuất khẩu toàn bộ hoặc một phần sản phẩm đó ra thị trường quốc tế.
Lý do phải báo cáo: Các nguyên liệu, vật tư nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu thường được hưởng chính sách ưu đãi về thuế, chẳng hạn như miễn thuế nhập khẩu. Do đó, báo cáo quyết toán giúp cơ quan hải quan:
Xác minh mục đích sử dụng: Đảm bảo rằng nguyên liệu, vật tư nhập khẩu được miễn thuế đã được sử dụng đúng mục đích để sản xuất hàng xuất khẩu, chứ không phải để tiêu thụ nội địa hoặc bán cho đối tượng khác mà không kê khai thuế.
Đối chiếu định mức: Kiểm tra định mức sử dụng nguyên vật liệu có hợp lý so với sản phẩm sản xuất ra hay không, tránh tình trạng doanh nghiệp khai khống định mức để hưởng lợi bất chính từ chính sách miễn thuế.
Quản lý tồn kho: Nắm được lượng nguyên vật liệu còn tồn kho cuối kỳ để theo dõi cho các kỳ sản xuất tiếp theo.
>>>> Tham khảo: Khóa học báo cáo quyết toán hải quan ở đâu tốt
2. Doanh Nghiệp Gia Công Cho Thương Nhân Nước Ngoài
Bản chất hoạt động: Doanh nghiệp Việt Nam nhận nguyên liệu, vật tư từ một đối tác nước ngoài (bên đặt gia công) để thực hiện các công đoạn sản xuất, gia công thành phẩm. Sau khi hoàn thành, sản phẩm sẽ được xuất trả lại cho bên đặt gia công hoặc xuất đi một nước thứ ba theo chỉ định. Toàn bộ nguyên liệu, vật tư và sản phẩm cuối cùng thuộc sở hữu của bên đặt gia công.
Lý do phải báo cáo: Tương tự như doanh nghiệp SXXK, nguyên liệu, vật tư tạm nhập để gia công cũng được miễn thuế nhập khẩu. Báo cáo quyết toán trong trường hợp này có vai trò:
Chứng minh tính tuân thủ hợp đồng: Xác nhận rằng doanh nghiệp đã sử dụng đúng và đủ lượng nguyên liệu do bên nước ngoài cung cấp để sản xuất ra số lượng thành phẩm tương ứng theo hợp đồng gia công.
Ngăn chặn thất thoát: Tránh việc nguyên liệu, vật tư tạm nhập bị bán ra thị trường nội địa mà không khai báo và nộp thuế.
Theo dõi toàn diện: Quản lý toàn bộ vòng đời của nguyên vật liệu từ lúc nhập khẩu, qua quá trình sản xuất, đến khi xuất khẩu sản phẩm và xử lý phế liệu, phế phẩm.
3. Doanh Nghiệp Chế Xuất (DNCX)
Bản chất hoạt động: Doanh nghiệp chế xuất là doanh nghiệp được thành lập và hoạt động trong khu chế xuất hoặc doanh nghiệp chuyên sản xuất hàng xuất khẩu hoạt động trong khu công nghiệp, khu kinh tế. DNCX được hưởng các ưu đãi đặc biệt và được coi là "khu vực hải quan riêng".
Lý do phải báo cáo: Mọi hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa giữa DNCX và thị trường bên ngoài (bao gồm cả nội địa Việt Nam và nước ngoài) đều được xem là hoạt động xuất nhập khẩu.
Quản lý tài sản và hàng hóa: Do được hưởng quy chế ưu đãi cao, cơ quan hải quan cần quản lý chặt chẽ toàn bộ tài sản, máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu và thành phẩm của DNCX để đảm bảo chúng không bị tuồn ra thị trường nội địa một cách bất hợp pháp.
Kiểm tra năng lực sản xuất: Báo cáo quyết toán giúp đánh giá tình hình hoạt động và năng lực sản xuất thực tế của DNCX, đối chiếu với những gì doanh nghiệp đã đăng ký.
Cơ sở để thanh, kiểm tra: Đây là cơ sở dữ liệu quan trọng để cơ quan hải quan thực hiện các cuộc kiểm tra sau thông quan và đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.
4. Những Điểm Cần Lưu Ý Chung
Thời hạn nộp báo cáo: Theo quy định, doanh nghiệp phải nộp báo cáo quyết toán cho cơ quan hải quan chậm nhất là ngày thứ 90 kể từ ngày kết thúc năm tài chính.
Trách nhiệm của doanh nghiệp: Doanh nghiệp phải tự xây dựng hệ thống sổ sách, chứng từ để theo dõi chi tiết quá trình nhập - xuất - tồn của nguyên vật liệu và sản phẩm, đảm bảo số liệu trên báo cáo quyết toán là chính xác và có thể chứng minh được khi cơ quan hải quan kiểm tra.
Rủi ro khi không tuân thủ: Việc không nộp, nộp chậm hoặc khai báo sai lệch trong báo cáo quyết toán có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như bị xử phạt vi phạm hành chính, truy thu thuế, thậm chí bị xem xét trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu của hành vi trốn thuế.
Kết luận, việc thực hiện báo cáo quyết toán hải quan là một nghĩa vụ pháp lý quan trọng đối với các doanh nghiệp sản xuất xuất khẩu, gia công và doanh nghiệp chế xuất. Đây không chỉ là công cụ quản lý của nhà nước mà còn là một cơ chế giúp doanh nghiệp tự rà soát, hoàn thiện hệ thống quản trị nội bộ, đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh minh bạch và bền vững.
Tham khảo thêm nhiều bài viết bổ ích tại diễn đàn xuất nhập khẩu nhé
>>>>>> Có thể bạn quan tâm:
Bài viết liên quan
Bài viết mới
