Giải đáp Tại sao phải chứng nhận hợp quy vật liệu theo QCVN 16:2023/BXD

[opacontrol]

1) QCVN 16:2023/BXD là gì & hiệu lực pháp lý​

QCVN 16:2023/BXD là Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng, được ban hành kèm theo Thông tư 04/2023/TT-BXD của Bộ Xây dựng; quy chuẩn này có hiệu lực thi hành kể từ 01/01/2024 và thay thế QCVN 16:2019/BXD. QCVN nêu rõ mức giới hạn đặc tính kỹ thuật và yêu cầu quản lý đối với các nhóm vật liệu xây dựng thuộc Phần 2 (Bảng 1).

2) Vì sao bắt buộc phải chứng nhận/công bố hợp quy — 7 lý do chính​

1. Bắt buộc về mặt pháp luật — không có giấy chứng nhận thì không được lưu thông / sử dụng trong công trình
QCVN 16:2023 quy định rõ các sản phẩm, hàng hóa thuộc danh mục phải thỏa mãn chỉ tiêu kỹ thuật trước khi lưu thông, sử dụng trong công trình; vì vậy việc có Giấy chứng nhận hợp quy (hoặc thực hiện công bố hợp quy trong trường hợp được phép) là điều kiện pháp lý để đưa sản phẩm ra thị trường.
2. Bảo đảm an toàn công trình và an toàn người sử dụng
Quy chuẩn đặt mức giới hạn cho các chỉ tiêu kỹ thuật (cường độ, độ bền, tính kháng cháy, hàm lượng độc hại...) — giúp phòng tránh sự cố công trình, tai nạn, rủi ro từ vật liệu kém chất lượng. QCVN cũng có quy định loại trừ nguyên liệu nguy hiểm (ví dụ: không dùng amiăng amfibôn cho chế tạo vật liệu).
3. Yêu cầu cho đấu thầu, nghiệm thu, thi công và hợp đồng xây dựng
Nhiều hợp đồng thi công, hồ sơ mời thầu, hồ sơ nghiệm thu công trình yêu cầu vật liệu phải có chứng nhận/công bố hợp quy theo QCVN; thiếu chứng từ sẽ bị loại khỏi hồ sơ dự thầu hoặc không được nghiệm thu. (Xem phạm vi áp dụng và quy định quản lý trong QCVN).
4. Tiếp cận thị trường — xuất nhập khẩu và thông quan thuận lợi
Hàng hóa nhập khẩu thuộc danh mục sẽ được kiểm tra chất lượng theo QCVN; có chứng nhận hợp quy, hồ sơ miễn giảm kiểm tra (nếu đủ điều kiện) được xét thuận lợi hơn; ngược lại lô hàng có thể bị tạm dừng, trả về hoặc xử lý theo quy định.
5. Tăng niềm tin khách hàng & lợi thế cạnh tranh
Nhãn mác, chứng nhận hợp quy giúp nhà sản xuất/nhà phân phối chứng minh chất lượng với chủ đầu tư, nhà thầu, khách hàng bán lẻ — từ đó tăng cơ hội bán hàng và giữ uy tín thương hiệu.
Bộ Xây dựng
6. Tuân thủ quản lý nhà nước, tránh rủi ro xử lý hành chính
QCVN quy định cơ quan quản lý (Sở Xây dựng, Bộ Xây dựng) giám sát, kiểm tra, xử lý hồ sơ và sản phẩm không phù hợp; không tuân thủ có thể dẫn tới đình chỉ lưu thông, yêu cầu khắc phục, hoặc xử lý theo các văn bản chuyên ngành.
7. Yêu cầu năng lực thử nghiệm và minh bạch trách nhiệm
Chứng nhận hợp quy vật liệu xây dựng yêu cầu kết quả thử nghiệm từ tổ chức thử nghiệm có năng lực (được đăng ký/thừa nhận) — điều này tạo ra minh bạch về nguồn gốc, hồ sơ kỹ thuật và trách nhiệm pháp lý của tổ chức cấp chứng nhận.

3) Những nhóm sản phẩm nào phải chứng nhận hợp quy theo QCVN 16:2023/BXD?​

QCVN nêu danh mục (Bảng 1, Phần 2) liệt kê các nhóm sản phẩm/vật liệu phải kiểm tra và đáp ứng các chỉ tiêu kỹ thuật. Tổng hợp từ tài liệu và các thông tin chuyên ngành, có 10 nhóm chính thường được nhắc tới (ví dụ: xi măng và phụ gia, cốt liệu xây dựng, vật liệu ốp lát, vật liệu xây, vật liệu lợp, thiết bị vệ sinh, kính xây dựng, vật liệu trang trí - hoàn thiện, ống cấp-thoát nước, v.v.). Chi tiết từng nhóm và sản phẩm con nằm trong Bảng 1, Phần 2 của QCVN 16:2023/BXD. (Nên trỏ link tới văn bản chính để xem danh mục đầy đủ).

4) Chứng nhận hợp quy và công bố hợp quy — khác nhau thế nào?​

Chứng nhận hợp quy: do Tổ chức chứng nhận hợp quy được Bộ Xây dựng/đơn vị có thẩm quyền thừa nhận thực hiện đánh giá, dựa trên phương thức chứng nhận được QCVN quy định (các “phương thức” như 1, 5, 7 được nêu trong các hướng dẫn thực hiện). Sau khi đánh giá, tổ chức chứng nhận cấp Giấy chứng nhận hợp quy.
Công bố hợp quy: là hình thức tổ chức, cá nhân sản xuất (hoặc nhập khẩu) tự công bố sản phẩm đáp ứng quy chuẩn (trường hợp QCVN cho phép công bố thay vì yêu cầu chứng nhận). QCVN 16 có quy định rõ từng trường hợp phải chứng nhận hay được công bố.
Lưu ý: QCVN 16:2023 nêu rõ phương thức chứng nhận áp dụng cho từng nhóm sản phẩm; trong thực tế nhiều doanh nghiệp sẽ làm việc với Tổ chức chứng nhận để xác định phương thức phù hợp.

5) Hậu quả nếu không tuân thủ​

Hàng hóa không được phép lưu thông hoặc bị tạm giữ/giải phóng theo quy định về kiểm tra chất lượng hàng hóa nhập khẩu.
Bị từ chối nghiệm thu trong công trình, mất hợp đồng, bị loại khỏi đấu thầu.
Bị cơ quan quản lý xử lý hành chính theo quy định (yêu cầu khắc phục, thu hồi, tiêu hủy, xử phạt theo các nghị định liên quan).
(Chi tiết về xử lý hồ sơ nhập khẩu, thủ tục miễn giảm và xử lý chất lượng được nêu tại các điều liên quan trong QCVN và văn bản hướng dẫn).

6) Hướng dẫn ngắn: doanh nghiệp cần làm gì?​

Kiểm tra: Xác định sản phẩm có nằm trong Bảng 1, Phần 2 của QCVN 16:2023 không.
Xác định hình thức: Chứng nhận hợp quy (bằng tổ chức chứng nhận) hay công bố hợp quy (tự công bố) theo quy định cho nhóm sản phẩm đó.
Chuẩn bị mẫu & hồ sơ: Lấy mẫu theo quy cách, làm thử nghiệm tại phòng thử nghiệm được thừa nhận.
Làm việc với Tổ chức chứng nhận: Nộp hồ sơ, thực hiện đánh giá, nhận Giấy chứng nhận (nếu là phương thức chứng nhận).
Công bố/ghi nhãn: Thực hiện công bố hợp quy (nếu áp dụng) và ghi nhãn, bao gói theo quy định liên quan.
Quý khách hàng cần thực hiện chứng nhận hợp quy vật liệu xây dựng có thể liên hệ OPACONTROL qua số Hotline: 1800 6464 38.